រឿងលាពាក់ស្បែកខ្លា

នៅក្នុងស្រុកហស្ថិនាបុរៈ មានអ្នកបោកគក់ម្នាក់ឈ្មោះវិលាសៈ។ គាត់មានលាមួយ។ លានោះដឹកនាំសំភារៈធ្ងន់ពេក
ទៅជាស្គាំងស្គមថមថយខ្សោយកំលាំងរកកល់នឹងស្លាប់។ កាលនោះ អ្នកបោកគក់យកស្បែកខ្លាទៅគ្របពីលើលា
នោះ ហើយលែងអោយដើរទៅស៊ីស្រូវក្នុងស្រែមួយដែលមាននៅក្នុងទីជិតមាត់ព្រៃ។ អ្នកស្រែមើល ពីចំងាយទៅ
ឃើញលានោះ តែសំគាល់ថាជាសត្វខ្លា ក៏រត់ប្រញាប់ប្រញាល់ត្រលប់ទៅផ្ទះវិញ។ តមកថ្ងៃមួយ អ្នកស្រែស្លៀក
ពាក់ខោអាវប្រផេះ ដៃកាន់ដំបងមួយដើរអោនអង្កុលៗចូលទៅ ហើយអង្គុយក្នុងទីគួរមួយដើម្បីលបមើល។ អែ
លានោះបានស៊ីស្រូវតាមទំនើងចិត្ដអស់កាលយូរថ្ងៃហើយ មានខ្លួនធាត់ធ្លិក ឡើងកំលាំងក្លៀវក្លា កាលក្រលេកមើ
លទៅឃើញអ្នកស្រែនោះពីចំងាយ សំគាល់ថាជាលាញី ក៏តាំង កញ្រ្ជៀវយ៉ាងខ្លាំង ហើយបោលសំដៅ ទៅរកអ្នក
ស្រែ។ គ្រានោះអែងអ្នកស្រែលុះដឹងច្បាស់ថាជាលាពិតប្រាកដហើយ ដោយសំលេងកញ្រ្ជៀវហេហេនោះ យារដំប
ងលើកឡើងសំពងលានោះម៉ុង វាយអស់ទំហឹងសំលាប់ចោលទៅហោង ព្រោះហេតុនោះបានជាខ្ញុំ (រាជហង្ស» និ
យាយថាៈ លាកំលៅដូច្នេះជាដើម(លេខ៩)។ ទីឃ៌មុខរៀបរាប់តទៅទៀតថាៈ កាលនោះក្ងោកទាំងឡាយជេរប្រ
ទេចក្រោយបង្អស់ថា «នែអាកុកគំរក់ខិលខូចចង្រៃ! អាអែងចូលមកដល់ទឹកដីយើង អាអែងព្រហើនហ៊ានមើល
ងាយព្រះចេស្ដាម្ចាស់យើង! អិលូវនេះ យើងអត់ទោសអោយអែងមិនបានទេ។ ក្ងោកទាំងឡាយនោះ ពោលដូច្នេះ
ហើយ ហើរចូលមករោមចោមចឹកខ្ញុំបាទសំលាប់ហើយស្រែកជេរទាំងកំហឹងថា «នែអាគំរក់ល្ងង់ចង្រៃ! ហង្សជា
ស្ដេចអែងកំសាកញីទេ អិតមានកំលាំងអំណាចអ្វីគ្រប់គ្រងដែនទឹកដែនដីទេ ព្រោះស្ដេចដែលខ្សោយអំណាច មិន
អាចគ្រប់គ្រងរាជ្យដែលនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃខ្លួនបានឡើយ បើដូច្នោះ តើធ្វើដូចម្ដេចស្ដេចអាអែងនឹងអាចគ្រប់គ្រង
លោកសន្និវាសនេះបាន? រាជ្យស្ដេចអាអែងនោះ វាធំម្ល៉ាទៅ? រីខ្លួនអាអែងនេះសោត ដូចកង្កែបមិនដែលចេញពី
អណ្ដូងសោះ បើម្លឹងៗ តើអាអែងហ៊ានមើលងាយយើង អោយយើងចូលទៅស្វាមីភក្ដិស្ដេចអាអែង យើអាអែង
ក៏កោងម្លេះ! អាអែងស្ដាប់មើល!

១០ - ដើមឈើធំ បរិបូណ៌ដោយសន្លឹក មានម្លប់ត្រជាក់នឹងរយោនរយានដោយផ្លែ ក៏បុគ្គលគប្បីពឹងពាក់អាស្រ័យ
តែបើជួនកាលខ្លះ ទេវតាបណ្ដាលមិនអោយមានផ្លែ មិនអោយមានម្លប់ បុគ្គលនឹងមិនត្រូវបំផ្លាញចោលរឺអ្វី?។
ហិតោបទេស សេចក្ដីប្រែជាភាសាបារាំងរបស់លោកឡង់សឺរូ មានគាថាលើលដូច្នេះគឺ បុគ្គលកុំគប្បីឋិតនៅ រឺដើរ
ទៅជាមួយមនុស្សអាក្រក់ សូម្បីមួយរំពេចអោយសោះ ព្រោះថាការសេពគប់មនុស្សអាក្រក់ឈ្មោះថាសេចក្ដីស្លា
ប់ ការសេពគប់អ្នកសប្បុរសឈ្មោះថាសន្ដិភាព។

១១ -បុគ្គលមិនគប្បីធ្វើការសេពគប់ពឹងពាក់ ចំពោះជនដែលតូចតាចថោកទាបឡើយ គប្បីធ្វើចំពោះតែអិស្សរជន
ដែលមានអំណាចព្រោះថាទឹកដោះ បើនៅក្នុងកណ្ដាប់ដៃអ្នកស្រវឹងក៏បានឡើងឈ្មោះជាទឹកគ្រឿងស្រវឹងដែរ។

១២ - គុណធម៌គម្ពីរភាពជ្រាលជ្រៅហើយធំពិសាលផង បើថិតនៅក្នុងបុគ្គលតូច អិតគុណ តែងដល់នូវការអោន
ថយតូចទៅៗពិត ព្រោះបុគ្គលជាគ្រឿងទ្រមិនសមល្មមដល់គុណធម៌ដែលត្រូវទ្រ ដូចរូបដំរីដែលនៅក្នុងកញ្ចក់ ហិ
តោបទេស រោងពុម្ពភាគិវ បុស្ដកាល័យគាយឃាដិកាសី មានគាថាដូច្នេះគឺ មេពពែអាស្រ័យការប្រោសប្រាណនៃ
សីហៈ អាចស្វែងរកអាហារក្នុងព្រៃអិតភិតភ័យ អែវិសណៈ (ពិភេក) អាស្រ័យបុណ្យព្រះរាម ទើប បានរាជនៅក្រុង
លង្កា។

១៣ - ដោយការប្រើអុបាយកល បុគ្គលគប្បីយកឈ្នះព្រះនរាធិបតីដែលមានអំណាចធំក្រៃលែងទាល់តែសំរេច
បាន ទន្សាយទាំងឡាយបានសេចក្ដីសុខស្រួលបួល ព្រោះប្រើអុបាយក្នុងនាមនៃព្រះច័ន្រ្ទ។

ខ្ញុំបាទទីឃ៌មុខសួរថា «ចុះរឿងនោះតើដូចម្ដេច?» ក្ងោកទាំងឡាយនិយាយរៀបរាប់រឿងរ៉ាវនោះប្រាប់ខ្ញុំបានទថាៈ

ស្រីហិតោបទេស
1សន្ដិភាព
2រឿងក្អែក អណ្ដើក និង កណ្ដុរ
3រឿងសុន្ទៈ និងអុបសុន្ទៈ
4រឿងព្រាហ្មណ៍វាយបំបែកក្រឡ
5រឿងកុកនិងក្ដាម
6រឿងត្មាត ឆ្មា និង បក្សី
7រឿងប្រើស ចចក និងក្អែក
8រឿងដំរីនិងទន្សាយ
9រឿងលាពាក់ស្បែកខ្លា
10រឿងបក្សីនិងស្វា
11រឿងហង្សនិងក្ងោក
12រឿងព្រាន ប្រើស ពស់ និង ចចក
13រឿងជាងរថ ភរិយា និងសហាយ
14រឿងគោអុសក ចចកពីរ និសត្វសីហៈ
15រឿងពានរនិងសសរ
16រឿងលានិងឆ្កែ
17រឿងសីហៈនិងឆ្មា
18រឿងស្រ្តីពេស្យានិងគង
19រឿងបរញ្វជកកន្ទប៌កេតុ
20រឿងភរិយាគោបាល និងសាយហាយពីរនាក់
21រឿងចចកនីលពណ៌
22រឿងព្រាហ្មណ៍ និងអ្នកលេង
23រឿងជាងកោរកាត់ល្មោភ
24រឿងពស់ និងកង្កែប
25រឿងព្រាហ្មណ៍និងស្ការ