មហាត្មៈគន្ធី

មហាត្មៈគន្ធី (Mohandas Karamchand Gandhi) ច្រើនតែនាំគ្នា ហៅថា

Mahatma Gandhi) ជាមេដឹកនាំនិងជាអ្នកនយោបាយដែលមានឈ្មោះ

បោះសំលេងជនជាតិឥណ្ឌាគោរពសាសនាហិណ្ឌូ(ព្រាហ្មណ៍)។

មហាត្មៈគន្ធីមានឈ្មោះពេញថា មោហន្តាសការាមច័ន្ទគន្ធី (តែគេចូល

ចិត្តហៅគាត់ថាមហាត្មៈគន្ធី ) កើតនៅថ្ងៃទី២ ខែ តុលា គ.ស

១៨៦៩ក្នុងរដ្ឋគុជរាតភាគខាងលិចនៃប្រទេសឥណ្ឌា ឪពុករបស់គាត់

មានប្រពន្ធច្រើននាក់ហើយគាត់ជាកូនប្រពន្ធទី៤។


ក្នុងគ.ស១៨៨៣ ខែ ឧសភា គន្ធីមានអាយុ១៣ឆ្នាំ ក៏បានរៀបអាពាហ៍ពិ

ពាហ៍ជាមួយក្មេងស្រីម្នាក់ឈ្មោះ កស្រ្តូបា ដែលមានអាយុច្រើនជាង

គាត់ប្រហែលត្រឹមតែ៦ខែប៉ុណ្ណោះ ហេតុផលដែលធ្វើឲ្យគន្ធីរៀប

អាពាហ៍ពិពាហ៍ទាំងវ័យក្មេងដូច្នេះ មកពីប្រពៃណីប្រចាំតំបន់របស់

គាត់និយមឲ្យក្មេងៗឆាប់រៀបការនិងគ្នា។ គន្ធីមានសេចក្តីសុខនិង

ជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍របស់គាត់យ៉ាងខ្លាំង រហូតដល់ទទួលបានបុត្រ

ធីតារួមទាំងអស់ចំនួន៥នាក់តែកូនម្នាក់ក្នុងចំណោមនោះក៏បានបាត់

បង់ជីវិតតាំងតែនៅជាទារកម្លេះ ដូច្នេះហើយគាត់នៅសល់កូនតែ

៤នាក់ប៉ុណ្ណោះ។


ក្នុងគ.ស១៨៨៨ ជាឆ្នាំដែលកូនច្បង(មិនរាប់បញ្ចូលកូនដែលស្លាប់

កាលពីនៅទារកផងទេ)របស់គាត់បានចាប់កំណើតឡើងនិងជាឆ្នាំ

ដែលគ្រួសាររបស់គាត់បានបញ្ជូនគាត់ទៅសិក្សាវិជ្ជាច្បាប់នៅប្រទេស

អង់គ្លេសដោយមុននឹងធ្វើដំណើរទៅគាត់បានសន្យានឹងម្តាយគាត់ថា

នឹងមិនទទួលទានសាច់សត្វ សុរានិងមិនទាក់ទងដោយស្រ្តីភេទផង

ដែរ ដើម្បីឲ្យមាតាបានកក់ក្តៅនៅក្នុងចិត្ត ហើយក៏ធ្វើដំណើរទៅកាន់

ប្រទេសអង់គ្លេស។

ពេលទៅដល់ប្រទេសអង់គ្លេសគន្ធីជួបនឹងបញ្ហាធំក្នុងជីវភាពរស់នៅ

នៅទីនោះនោះគឺវប្បធម៌ មារយាទនិងសំណង់ផ្សេងៗ ព្រោះនៅទីនោះ

មិនដូចនៅឥណ្ឌាទេ គន្ធីត្រូវមានការប្រុងប្រយ័ត្នខ្លួនទាក់ទងទៅនឹង

មារយាទដែលខ្លួនធ្លាប់ប្រព្រឹត្តកាលនៅឥណ្ឌាគាត់ត្រូសំរបខ្លួន និង

បុគ្គលិកលក្ខណៈឲ្យសមស្របទៅនឹងជនជាតិអង់គ្លេស។ ក្រៅពីនេះ

អាហារនៅប្រទេសអង់គ្លេសដែលគ្មានជាតិសាច់ក្នុងសម័យនោះរស

ជាតិច្រើនតែសាប​​​ នឹងទទួលទានសាច់សត្វក៏មិនគួរ ព្រោះបានសន្យា

នឹងម្តាយរួចទៅហើយ។

បញ្ហាអាហារក៏ចាប់ផ្តើមសាំនៅពេលដែលគាត់បានស្គាល់រសជាតិម្ហូប

បួស និងបានទិញសៀវភៅមួយក្បាលសំរាប់ពន្យល់ដល់អ្នកមិនទទួល

ទានម្ហូបមានសាច់នៅប្រទេសអង់គ្លេសយ៉ាងមានក្តីសុខ ចំណែក

ទំនៀមទំលាប់និងវប្បធម៌ប្រែប្រួលទៅសន្សឹមៗ និងនៅទីបំផុតបាន

បញ្ចប់ការសិក្សានិងប្រលងជាប់ជានីតិបណ្ឌិត(បណ្ឌិតច្បាប់) លុះបាន

ជានីតិបណ្ឌិតហើយគាត់ក៏ធ្វើដំណើរត្រលប់មកកាន់ប្រទេសឥណ្ឌាវិញ

ក្នុងគ.ស ១៨៩២ដើម្បីប្រកបអាជីព។

នៅក្នុងឆ្នាំដែលគន្ធីត្រលប់មកវិញនោះ ប្រពន្ធរបស់គាត់ក៏បានសំរាល

កូនទី២ ទោះបីជាគន្ធីបានបញ្ចប់ការសិក្សាខ្ពង់ខ្ពស់ក៏ដោយ ក៏ការប្រកប

អាជីពលើកដំបូងរបស់គាត់ជួបប្រទះតែនឹងភាពលំបាកតោកយ៉ាក

វេទនា លុះក្រោយមកមិនយូរប៉ុន្មាន គន្ធីបានទទួលការងារមួយដែល

ជាកត្តាដ៏សំខាន់ធ្វើឲ្យគាត់ក្លាយជាអ្នកនយោបាយដ៏ដ៏ល្បីល្បាញក្នុង

ពេលក្រោយមក។ការងារដែលគាត់ធ្វើនោះគឺមេធាវីប្រចាំប្រទេស

អាហ្រ្វិចខាងត្បូងព្រោះហេតុនោះហើយបានជាក្នុង គ.ស១៨៩៣គាត់

បានធ្វើដំណើរទៅកាន់ប្រទេសអាហ្រ្វិចខាងត្បូង ពេលទៅដល់ទីនោះ

គាត់ក៏ទិញសំបុត្ររថភ្លើងជាន់ទី១(First Class)(ជាជាន់ដែលមាន

ផាសុកភាពបំផុតហើយក៏ថ្លៃបំផុតដែរ)ទៅកាន់ក្រុងដែលកូនក្តីត្រូវការ

តែអ្នកដំណើរនៅជាន់ទី១ជាមួយគ្នាដែលជាជនជាតិស្បែកសមិនពេញ

ចិត្តជនជាតិស្បែកខ្មៅដូចជារូបគាត់ដែលមកជិះជាមួយពួកគេ ពួកជន

ជាតិស្បែកសទាំងនោះក៏ទៅតវ៉ាប្រាប់សន្តិសុខរក្សាសណ្តាប់ធ្នាប់ឲ្យ

ដេញគន្ធីចេញពីជាន់ទី១ សន្តិសុខក៏ដើរមកប្រាប់គាត់ឲ្យប្តូរកន្លែងទៅ

ជាន់ទី៣(ជាន់មិនមានផាសុកភាព តម្លៃក៏ថោកបំផុតទោះជាគន្ធីបាន

ទិញសំបុត្រសំរាប់ជាន់ទី១ដោយត្រឹមត្រូវក៏ដោយ គន្ធីបានបដិសេធ

ចំពោះរឿងនេះ ធ្វើឲ្យជម្លោះនៅក្នុងរថភ្លើងជាន់ទី១កាន់តែតានតឹង

ឡើងៗ នៅទីបំផុតគាត់ក៏ត្រូវសន្តិសុខនោះធ្វើបាប និងត្រូវបានដេញ

ឲ្យចុះចេញពីរថភ្លើងដោយអ្នកដំណើរជនជាតិស្បែកស ដែលសន្តិសុខ

រថភ្លើងសំអាងថាទូរថភ្លើងជាន់ទី១ធ្វើឡើងសំរាប់អ្នកដំណើរជនជាតិ

ស្បែកសតែប៉ុណ្ណោះ។

ហេតុការណ៍នេះធ្វើឲ្យគន្ធីមានការខូចចិត្តយ៉ាងខ្លាំង និងរឹតតែខូចចិត្ត

ខ្លាំងជាងនេះទៅទៀតគឺនៅពេលគាត់បានដឹងថា ជនជាតិស្បែកខ្មៅ

គ្រប់គ្នាត្រូវបានជនជាតិស្បែកសនៅអាហ្រ្វចខាងត្បូងប្រមាថមើល

ងាយចាប់តាំងពីពេលនោះមកគន្ធីបានក្រោកឈរដើម្បីទាមទារសិទ្ធិ

សេរីភាពឲ្យដល់ជនជាតិស្បែកខ្មៅនៅអាហ្រ្វិចខាងត្បូង គាត់ដឹងថា

ការតស៊ូលើកនេះនឹងមិនចប់ងាយៗទេ ដូច្នេះគាត់ក៏ធ្វើដំណើរទៅ

កាន់ឥណ្ឌាវិញនៅក្នុង គ.ស ១៨៩៦ ដើម្បីនាំគ្រួសាររបស់គាត់មក

រស់នៅអាហ្រ្វិចខាងត្បូងនឹងគាត់ បន្ទាប់មកក៏ត្រឡប់មករស់នៅជា

មួយគ្រួសារនៅឥណ្ឌាវិញ ក្នុងឆ្នាំ១៨៩៧ រហូតដល់មានកូន២នាក់

ទៀត។ក្នុងឆ្នាំ១៩០១ គន្ធីបានធ្វើដំណើរទៅកាន់វិញដើម្បីប្រកបរបរ

ចញ្ចិមជីវិត តែមានការអង្វរករសូមការជួយសង្រ្គោះពីប្រជាជនឥណ្ឌា

នៅអាហ្វ្រិចខាងត្បូង គាត់បានធ្វើដំណើរទៅកាន់អាហ្រ្វិច ខាងត្បូងវិញ

ដើម្បីតស៊ូនឹងបញ្ហានេះនៅគ ស ១៩០២ តែការតស៊ូរបស់គាត់លើក

មុនៗហាក់ដូចជាមិនសូវទទួលបានផលល្អប៉ុន្មានទេ ដូច្នេះហើយបាន

ជានៅលើកនេះគាត់ផ្លាស់មកប្រើយុទ្ធសាស្រ្ត ថ្មីហៅថា

"សត្យានុគ្រោះ"

គឺការមិនរួមដៃនិងច្បាប់ដែលមិនមានយុត្តិធម៌ ដោយគ្មានការប្រើ

កំលាំងយុទ្ទសាស្រ្តនេះបានទទួលផលយ៉ាងគាប់ប្រសើរ ធ្វើឲ្យគន្ធី

ដឹងថាការតស៊ូដោយអំពើអហឹង្សាបានផលល្អជានអ្វីដែលគាត់បាន

គិតទុកទៅទៀតយុទ្ធសាស្រ្តដ៏ជាក់លាក់នេះធ្វើឲ្យការទាមទាររក

យុត្តិធម៌របស់គាត់ទទួលបានផលល្អ គាត់ក៏នៅអាហ្រ្វិចខាងត្បូង

ដើម្បីបន្តការទាមទារយុត្តិធម៌ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩១៤ គាត់បានធ្វើ

ដំណើរចាកចេញពីអាហ្រ្វិចខាងត្បូង។ គាត់ត្រឡប់មកដល់ឥណ្ឌា

នាទីក្រុងបម់បៃ នៅគ ស ១៩១៥គាត់បានសំរេចចិត្តលះបង់ចោលនូវ

ការស្លៀកពាក់តុបតែងកាយបែបលោកខាងលិច ដែលខ្លួនធ្លាប់អនុវត្ត

កន្លងមកហើយត្រឡប់មកស្លៀកពាក់តុបតែងបែបដើមតាមរបៀប

របស់រដ្ឋជុគរាត និងពេលធ្វើដំណើរត្រលឡប់មក ជនជាតិឥណ្ឌារាប់

ពាន់អ្នកនាំគ្នាចេញទៅស្វាគមន៍យ៉ាងភ្លូកទឹកភ្លូកដី ប៉ុន្មានថ្ងៃក្រោយ

មកគាត់បានទៅរកភិន្រ្ទនាថថាកុរ កវីឯកជាតិឥណ្ឌា ភិន្រ្ទនាថនេះ

ហើយដែលបានដាក់ឈ្មោះឲ្យគន្ធីថា "មហាត្មៈ" ដែលមានន័យថា

អ្នកមានចិត្តប្រសើរ ក្រោយពីនោះគន្ធីបានធ្វើទស្សនកិច្ចទូទាំង

ប្រទេសឥណ្ឌា ដើម្បីឲ្យឃើញភាពជាក់ស្តែងក្នុងប្រទេសអស់រយៈ

ពេល១ឆ្នាំ។(មានតទៅទំព័រ៧)