នៅលើក្រដាស ថៃជាប្រទេសប្រជាធិបតេយ្យ តាំងពីឆ្នាំ១៩៣៣ មកម៉្លេះ។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅលើសាច់ការជាក់ស្តែងវិញ ប្រទេសនេះ តែងតែឋិតនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់ យោធា។ ទោះជាបានប្រសូតចេញពីការបោះឆ្នោតក៏ដោយ គ្រប់រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិល សុទ្ធតែឋិតនៅក្រោមការគំរាមកំហែងធ្វើរដ្ឋប្រហារបស់យោធា និងនៅក្រោមឥទ្ធិពលខ្លាំងជ្រុលរបស់ព្រះមហាក្សត្រ។
ប្រទេសថៃ៖ យោធា ព្រះមហាក្សត្រ និងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ
រាប់ ទាំងរដ្ឋប្រហារថ្ងៃទី១៩កញ្ញាឆ្នាំ២០០៦ ដែលបានទម្លាក់លោកThaksinចេញពីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី ប្រទេសថៃបានស្គាល់រដ្ឋប្រហារយោធាទាំងអស់ចំនួន១៩លើក តាំងពីឆ្នាំ១៩៣២ មក។ នេះស្តែងឲ្យឃើញថា យោធាដើរតួនាទីធំសម្បើមណាស់ នៅក្នុងជីវិតនយោបាយនៃប្រទេសថៃ។
មែន ទែនទៅ អន្តរាគមន៍យោធាដ៏ញឹកញាប់បែបនេះ ដែលតាមធម្មតាគ្មានការបង្ហូរឈាមឡើយ មិនមែនជារឿងចៃដន្យទេ។ ម្យ៉ាង យោធាជាអ្នកដែលបានផ្តួលរំលំរបបរាជានិយមផ្តាច់ការ នៅឆ្នាំ១៩៣២ និងជាអ្នកដែលបានបង្កើតរបបរាជានិយមអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៅថ្ងៃទី២៤មិថុនាឆ្នាំ១៩៣៣។ ម្យ៉ាងទៀត ពេញមួយសតវត្សរ៍ទី២០ យោធាដែលមិនចាំបាច់គិតគូរពីរឿងការពារជាតិ ដ្បិតប្រទេសថៃមិនដែលឆ្លងកាត់សង្គ្រាម បានងាកមករវីរវល់តែពីរឿងផ្ទៃក្នុង។ អ៊ីចឹងហើយ បានជាមកទល់សព្វថ្ងៃ យោធាថៃ តាំងខ្លួនជាកម្លាំងមួយម្ចាស់ការ មិនស្តាប់បញ្ជាអ្នកនយោបាយ ផ្តល់សិទ្ធិដល់ខ្លួនឯង ដើម្បីគាបសង្កត់ឬរំលំរដ្ឋាភិបាល។ អ៊ីចឹងហើយដែរ បានជានាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃជាច្រើនរូប សុទ្ធសឹងជានាយទាហានឬអតីតនាយទាហាន ដូចយ៉ាងលោកPhibun លោកSarit លោកThanom ឬក៏កន្លងទៅថ្មីៗនេះ លោកSonthi។
លើកណាក៏ដូច លើក ណា ក្រុមនាយទាហានដែលបានធ្វើរដ្ឋប្រហារ តែងអះអាងថា គឺដើម្បីការពារផលប្រយោជន៍ជាតិ។ ឧទាហរណ៍ ទាក់ទិននឹងរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ១៩៤៧ ឧត្តមសេនីយPhibun បាននិយាយអះអាងថា គឺដើម្បីការពារភាពថ្លៃថ្នូរនៃរបបរាជានិយម ប្រឆាំងនឹងរដ្ឋាភិបាលមួយដែលទន់ជ្រាយពេក នៅចំពោះមុខបស្ចិមលោក។ ពាក់ព័ន្ធនឹង រដ្ឋប្រហារ ឆ្នាំ១៩៧១វិញ ក្រុមឧត្តមសេនីយបានពន្យល់ថា គឺដើម្បីការពារប្រទេស ទប់ទល់់នឹងឥទ្ធិពលកុម្មុយនិស្តដែលចេញមកពីតំបន់បណ្តោយព្រំដែនជា មួយប្រទេសម៉ាឡេស៊ី។ ហើយស្តីពីរដ្ឋប្រហារឆ្នាំ២០០៦វិញ ក្រុមឧត្តមសេនីយបានថ្លែងថា គឺដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៃប្រទេស។
ទោះ បីជាមិនចេញមុខខ្លាំង ឥទ្ធិពលរបស់ព្រះមហាក្សត្រថៃធំលើសឥទ្ធិពលរបស់យោធាទៅទៀត។ បើសិនជាគ្មានការគាំទ្រពីព្រះចៅBhumibolទេ រដ្ឋប្រហារយោធាបន្តបន្ទាប់គ្នា តាំងពីឆ្នាំ១៩៥០មក ប្រហែលជាមិនអាចទទួលជោគជ័យងាយៗ អ៊ីចឹងបានទេ។ ជាក់ស្តែង នៅឆ្នាំ១៩៨១ រដ្ឋប្រហារប្រឆាំងនឹងឧត្តមសេនីយPrem ដែលគ្មានការគាំទ្រពីសំណាក់ព្រះចៅ Phumibol បានទទួលបរាជ័យស្មោះ។
ដោយ ឡែក យោធា រដ្ឋាភិបាល និងរាស្ត្រថៃ ទទួលស្គាល់តួនាទីរបស់ព្រះមហាក្សត្រ ក្នុងការដោះស្រាយវិបត្តិធ្ងន់ធ្ងរនិងក្នុងការផ្សះផ្សាជាតិជាចាំ បាច់ ទោះបីជាតួនាទីនេះ មិនបានចែងនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញក៏ដោយ។ នៅឆ្នាំ១៩៧៣ ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលបានវាយបង្ក្រាបក្នុងថ្លុកឈាមចលនានិស្សិត ឧត្តមសេនីយThanom ត្រូវបង្ខំចិត្តលាលែងចេញពីមុខតំណែង នាយករដ្ឋមន្ត្រីនិងនិរទេសទៅរស់នៅក្រៅប្រទេស តាមសំណូមពររបស់ព្រះចៅPhumibol។ លើសពីនេះទៅទៀត ព្រះមហាក្សត្រថៃ មានសិទ្ធិប្រើអំណាចVeto ដោយមិនឡាយព្រះហស្តលេខាប្រកាសឲ្យប្រើប្រាស់ច្បាប់ណា ដែលព្រះអង្គមិនយល់ស្រប។ ហើយជាទូទៅ សភាតែងតែបោះបង់ចោលជាស្ថាពរ ច្បាប់ដែលត្រូវបានជំទាស់ដោយព្រះមហាក្សត្រ។
នៅក្នុងបរិបទ បែបនេះ គេអាចអះអាងបានថា លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៅប្រទេសថៃ នារយៈពេលជិត៨០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះមានដំណើររប៉ាក់រប៉ើក។ មូលហេតុទីមួយ គឺបណ្តាលមកពីអំណាចធំធេងពេករបស់ព្រះមហាក្សត្រធំធេងហួសសេចក្តី ចែងរបស់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ មូលហេតុទីពីរ គឺបណ្តាលមកពីរដ្ឋប្រហារយោធាមិនចេះឈប់ឈរ ដែលមិនអាចធ្វើឲ្យលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យអាស្រ័យរដ្ឋធម្មនុញ្ញនៃប្រទេស រីកធំរឹងមាំបាន។ នារយៈពេល៧៦ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក្រោយរដ្ឋប្រហារម្តងៗ យោធាថៃឡើងកាន់កាប់អំណាចមួយឆ្នាំឬពីរឆ្នាំមុននឹងប្រគល់អំណាចទៅ ឲ្យស៊ីវិលវិញ ហើយមិនតែប៉ុណ្ណោះ រដ្ឋាភិបាលស៊ីវិលមួយចំនួនគ្រប់គ្រងប្រទេស ក្រោមការឃ្លាំមើលរបស់យោធាទៅទៀត។ ឯមូលហេតុចុងក្រោយនៃលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យរប៉ាក់រប៉ើកនៅប្រទេសថៃ គឺបណ្តាលមកពីអស្ថិរភាពខ្លាំងនៃរដ្ឋាភិបាលនីមួយៗ។
កម្រមាន ណាស់រដ្ឋាភិបាលមួយដែលអាចដឹកនាំប្រទេស មួយអាណត្តិពេញ ពីព្រោះសុទ្ធសឹងជារដ្ឋាភិបាលចម្រុះដែលត្រូវតែរលំបះជើង ពេលមានការបាក់បែកប្រេះឆា នៅក្នុងជួរថ្នាក់ដឹកនាំប្រទេសម្តងៗ។
ភាពតានតឹងនិង អស្ថិរភាពនយោបាយនៅក្នុងប្រទេស ប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សុទ្ធសឹងជាការគំរាមកំហែងថ្មី ដល់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថៃ។ រដ្ឋធម្មនុញ្ញឆ្នាំ១៩៩៧ ដែលគេចាត់ទុកថាមានលក្ខណៈប្រជាធិបតេយ្យជាងគេ ត្រូវបានបោះបង់ចោល។ រីឯលោកThaksin ដែលឈ្នះឆ្នោតបន្តបន្ទាប់គ្នា នៅឆ្នាំ២០០១និង ឆ្នាំ២០០៥ ក៏ដូចបក្សពួករបស់លោក ដែលឈ្នះឆ្នោតនៅឆ្នាំ២០០៧ ត្រូវគេរារាំងមិនឲ្យដឹកនាំប្រទេសបាន៕
0 comments:
Post a Comment