ដោយ មឿង ទុម
2010-02-21
ដែន ដីកម្ពុជាក្រោមគឺជាអតីតដែនដីនៃព្រះរាជាពណាចក្រកម្ពុជា ប៉ុន្តែតាំងពីសតវត្សរ៍ទី២០មក អាណានិគមបារាំងបានប្រគល់ដែនដីខ្មែរមួយចំណែកធំនេះទៅឲ្យប្រទេស វៀតណាមកាន់កាប់។
នៅក្នុងសម័យដែលរុងរឿងបំផុតគឺនៅមុនសតវត្សរ៍ទី១៣ ទឹកដីខ្មែរបានលាតសន្ធឹងលើដែនដីគោកមួយភាគធំនៃតំបន់អាស៊ី អាគ្នេយ៍។ នេះជាសេចក្តីអះអាងរបស់អ្នកប្រវត្តិវិទូខ្មែរ លោក ត្រឹង ងា។
លោកបានចារឲ្យដឹងដូច្នេះនៅក្នុងសៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តដែលមាន ចំណងជើងថា ប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ភាគទី១ និងទី២ បោះពុម្ពផ្សាយតាំងពីឆ្នាំ១៩៧៣។ ប្រវត្តិវិទូខ្មែរដដែលបានអះអាងឲ្យដឹងបន្ថែមថា ដែនដីខ្មែរដ៏ធំនោះមានរួមទាំងប្រទេសខ្មែរបច្ចុប្បន្ន រួមទាំងទឹកដីកូសាំងស៊ីនទាំងមូល និងដែនដីផ្នែកខាងត្បូងនិងកណ្តាលនៃប្រទេសលាវ និងរួមទាំងផ្នែកខាងកើតនៃប្រទេសថៃផង ក៏ជាទឹកដីរបស់ខ្មែរដែរ ហើយមានពេលខ្លះអំណាចខ្មែរបានលាតសន្ធឹងរហូតទៅដល់ជ្រោយម៉ាឡាយូ និងប្រទេសភូមា ថែមទៀតផង។
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឃិន សុខ បង្រៀនប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែរ ថៃ លាវ និងភូមា នៅឯវិទ្យាស្ថានជាតិ អ៊ីណាល់កូ ប្រចាំក្រុងប៉ារីស ប្រទេសបារាំង មានប្រសាសន៍ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងបន្ថែមអំពីវិសាលភាពនៃទឹកដី ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នាសម័យដែលខ្មែររុងរឿងបំផុតនោះ។
លោកសាស្រ្តាចារ្យ ឃិន សុខ បានបញ្ជាក់ថា ៖ «សូមឲ្យជ្រាបថា តាំងតែពីដើមមកយូរណាស់ហើយ ដីខ្មែរមាននៅរហូតទៅដល់ប្រទេសភូមា។ បើខាងជើងនោះ រហូតទៅដល់ក្រុងឈៀងម៉ៃ ពីព្រោះខ្មែរកាន់អំណាចរហូតទៅដល់ទីនោះ។ ដីខ្មែរនៅវាតតាំងពីដែនដីកម្ពុជាក្រោម កូសាំងស៊ីន រហូតទៅដល់ខាងជើង រហូតទៅដល់វៀងច័ន្ទនោះ ជាដីរបស់ខ្មែរ»។
ប៉ុន្តែសំណេរក្នុងសៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែររបស់លោក ត្រឹង ងា បានអះអាងថា ចាប់ពីសតវត្សរ៍ទី១៣មក ទឹកដីខ្មែរត្រូវរួញបន្តិចម្តងៗ ដោយសារអំពើរុករានរបស់ជនជាតិសៀម និងជនជាតិយួន ឬសព្វថ្ងៃគេហៅថាវៀតណាម ដែលមានបំណងចង់យកទន្លេមេគង្គធ្វើជាព្រំដែនរួមរបស់គេ។ ដែនដីមួយភាគធំដែលខ្មែរបាត់បង់ជាបណ្តើរៗទៅនោះ គឺមានរួមទាំងទឹកដីកម្ពុជាក្រោមផងដែរ។ គឺអាណានិគមបារាំងបានប្រគល់ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមទាំងមូលទៅឲ្យ ប្រទេសវៀតណាមកាន់កាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៤៩មក។
បើយោងតាមសៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តមួយក្បាលទៀតមានចំណងជើងថា "កម្ពុជាក្រោម អំណាច គ្មានខ្មែរក្រោម" សរសេរដោយលោក ត្រាំងឆាត ប៊ុត មានកំណើតនៅឯដែនដីកម្ពុជាក្រោម និងជាអតីតសាស្រ្តាចារ្យនៅវិទ្យាល័យយុគន្ធរ ក្រុងភ្នំពេញ កាលពីទសវត្សរ៍ ១៩៦០ លោកបានបោះពុម្ពផ្សាយសៀវភៅនោះតាំងពីចុងខែមិថុនា ឆ្នាំ២០០៥មក បានអះអាងថា គេអាចចែកកម្ពុជាក្រោមជា ២តំបន់។ ទី១ គឺតំបន់ខាងជើងឬហៅថា កម្ពុជាក្រោមខាងជើងដែលគេពុំសូវនឹកឃើញឬនិយាយដល់។ កម្ពុជាក្រោមខាងជើងគឺជាទឹកដីខ្មែរមួយភាគដែរ ដែលអាណានិគមបារាំងបានយកទៅបង្កើតជាស្នងការដារឡាក កាលពីឆ្នាំ១៨៩៩ ហើយដែលបន្ទាប់មកកម្ពុជាក្រោមខាងជើងក៏បានក្លាយទៅជាខេត្តដារឡាក ភ្ជាប់ទៅនឹងអាណាម ឬអតីតដែនដីប្រទេសចម៉្បា។
សៀវភៅដដែលបញ្ជាក់ថា កម្ពុជាក្រោមខាងជើងជាតំបន់ភ្នំ និងមានព្រៃឈើធំៗ ពុំសូវមានខ្មែររស់នៅទេ តែបើមានខ្លះក៏បច្ចុប្បន្នបានក្លាយជាវៀតណាមអស់ទៅហើយ។ តំបន់នោះមានតែជនជាតិភ្នំរស់នៅដូចជាពួកម៉ូយ ចារ៉ាយ បាណា រញ៉ក់ សេដាង ហាឡាង ជាដើម ដែលជាជនជាតិអំបូរខ្មែរមន តមកពីមុនសម័យអង្គរម៉្លេះ។
ចុះចំណែកដែនដីកម្ពុជាក្រោមខាងត្បូងវិញ? សៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្ត "កម្ពុជាក្រោម អំណាច គ្មានខ្មែរក្រោម" បានឲ្យដឹងថា កម្ពុជាក្រោមខាងត្បូងគឺជាដែនដីដែលសព្វថ្ងៃគេហៅថា កូសាំងស៊ីន ឬហៅកាត់ថា កម្ពុជាក្រោម។
ទំព័រវ៉ឹបសាយថ៍របស់សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមផ្សាយឲ្យដឹងបន្ថែម ថា កម្ពុជាក្រោមត្រូវបានគេស្គាល់ថា ជាដែនដីសណ្ដឋិតនៅផ្នែកខាងក្រោមនៃអាងទន្លេមេគង្គ ។ សហព័ន្ធខ្មែរកម្ពុជាក្រោមអះអាងថា ដែនដីកម្ពុជាក្រោមមានទំហំជិតស្មើនឹងពាក់កណ្តាលនៃទំហំផ្ទៃ ប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃនេះ។ ដែនដីកម្ពុជាក្រោមមាន ២១ខេត្តក្រុងដែលលាតសន្ធឹងលើទឹកដីដែលមានទំហំសរុប ៦៨.៩៦៥គីឡូម៉ែត្រក្រឡា។
ប៉ុន្តែបើយោងទៅតាមឯកសារផ្លូវការរបស់សាធារណរដ្ឋសង្គមនិយម វៀតណាម ឆ្នាំ២០០៤ បានឲ្យដឹងថា កម្ពុជាក្រោមមានទំហំ ៦៣.៥១១គីឡូម៉ែត្រក្រឡា ដែលក្នុងនោះមាន ១៨ខេត្តក្រុង។ លោក ត្រាំងឆាត ប៊ុត បញ្ជាក់ថា បើយោងតាមឯកសារនេះផ្ទៃដីនៅកម្ពុជាក្រោមបានចុះអស់បន្តិចមកពី ការកែប្រែខណ្ឌសីមាខេត្តខ្លះ។
ចាប់ពីពេលនេះតទៅវិទ្យុអាស៊ីសេរីសូមប្រើពាក្យកម្ពុជាក្រោម ដែលជាពាក្យកាត់ដើម្បីសម្គាល់ដែនដីកូសាំងស៊ីន ឬទឹកដីកម្ពុជាក្រោមខាងត្បូង ដោយប្រៀបធៀបទៅនឹងទីតាំងប្រទេសវៀតណាមសព្វថ្ងៃ។
ឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រខ្មែរមួយក្បាលដែលមានចំណងជើងថា "ដែនដីកម្ពុជាក្រោម" របស់អ្នកនិពន្ធឈ្មោះ គឹម សាអ៊ូល អតីតអ្នកនិពន្ធសារព័ត៌មាន បោះពុម្ពផ្សាយតាំងពីឆ្នាំ១៩៦៩ មកសរសេរថា កម្ពុជាក្រោមគឺជាដែនដីមួយភាគឋិតនៅប៉ែកខាងកើតនៃប្រទេសកម្ពុជា បច្ចុប្បន្ន។ កាលពីសម័យដើមដែនដីនេះមានឈ្មោះថា កម្ពុជាទឹកលិច ព្រោះកាលពីបូរាណដីកណ្តាលឬប្រទេសកម្ពុជាសព្វថ្ងៃរបស់មហា អាណាចក្រខ្មែរជាដែនដីគោក ចំណែកដីប៉ែកខាងកើតឬកម្ពុជាក្រោមសព្វថ្ងៃ នៅជាប្រជុំកោះនៅឡើយ។ នៅទីនោះពុំសូវមានខ្មែររស់នៅទេ ព្រោះខ្មែរពុំសូវរស់នៅតាមមាត់ទឹកដែលមានរបរនេសាទជាធំនោះ។
អ្នកនិពន្ធ គឹម សាអ៊ូល បញ្ជាក់ថា ម៉្លោះហើយព្រះមហាក្សត្រខ្មែរពុំបានយកព្រះទ័យទុកដាក់ត្រួត ពិនិត្យឲ្យបានហ្មត់ចត់ប៉ុន្មានដែរនាកាលណោះ។ លុះប្រហែលមួយសតវត្សរ៍ក្រោយមកកម្ពុជាក្រោមទឹកលិចក៏បានក្លាយជា ដីគោកដោយសារដីល្បាប់ទន្លេមេគង្គហូរចាក់ ពេលនោះហើយទើបប្រជារាស្រ្តខ្មែរនាំគ្នាទៅរស់នៅយ៉ាងច្រើនកុះករ ថែមទាំងមានកំពង់ផែយ៉ាងធំមួយផង គឺកំពង់ផែព្រៃនគរ៕
Monday, July 5, 2010
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
0 comments:
Post a Comment